تندیس شاهدخت باختری

تندیس شاهدخت باختری

 تمدن مرو-بلخ یکی از تمدن های کهن ایرانی است که مربوط به نواحی افغانستان و ترکمنستان امروزی است و قدمت آن به عصر برنز و سال های ۲۳۰۰–۱۷۰۰ پیش از میلاد بر می گردد. از آنجا که این تمدن در محوریت رود آمودریا ایجاد شده بود در دنیا با نام تمدن آمودریا نیز شناخته می شود. جالب است بدانید که بقایا و نشانه های این تمدن، نخستین بار توسط باستان شناسی روسی در سال ۱۹۷۶ کشف شد.

این تندیس زن نشسته که اغلب با نام ایزدبانو یا شاهدخت باختری از آن یاد می شود، نمونه برجسته ای از حکاکی روی سنگ بوده و تنها تندیس از این دست و مجموعه است که هر دو دست و پای آن باقی مانده است. همچنین برخلاف دیگر تندیس های مشابه که جزئیات صورت آن ها از بین رفته است، اغلب جزئیات صورت تندیس شاهدخت باختری باقی مانده و چشم ها، گوش ها و خط بینی قابل مشاهده می باشد. یکی از ویژگی های بارز این تندیس، بافت طبقه ای جامه شاهدخت است که کاوناکس (kaunakes) نام داشته و در جنوب ایران و منطقه میانرودان دیده می شده. خوب است بدانید که پوشاک کاوناکس در میان ایزدبانوان و شاهدختان تمدن های باستانی عیلام و سومر رایج بوده است. در کل تندیس هایی از این دست جزء مجموعه ای به جا مانده از تمدن بلخ و مرو در هزاره سوم پیش از میلاد دانسته می شود، از همین رو چنین تندیس هایی، در دنیا به نام تندیس های باختری شهرت یافته اند.

تندیس شاهدخت باختری از جنس کلریت و سنگ آهک بوده، ارتفاعی ۱۲ سانتی متری دارد و امروزه در موزه هنر لس آنجلس کالیفرنیا نگهداری می شود.

 

دوره تاریخی: تمدن بلخ و مرو یا تمدن آمودریا

زمان ساخت: ۲۵۰۰ تا ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد

جنس: کلریت و سنگ آهک

مشخصات ظاهری: ارتفاع: ۱۲.۷ سانتی متر، عرض: ۸.۸۹ سانتی متر، قطر: ۶.۳۵ سانتی متر

محل ساخت: ایران، در محدوده شمال افغانستان و باختر

محل نگهداری: موزه هنر لس آنجلس (LACMA)، کالیفرنیا