مقدمه :
جذابیت خارق العاده سنگهای قیمتی ، لطافت رنگ و رقص نور درونی ، آنها را نزد همگان عزیز کرده است . همچنین ؛ سختی ، دوام و کمیابی ، ارزش آنها را مضاعف ساخته است . زیبایی طبیعی ، استحکام و نادر بودن موجب این باور شده است که سنگها مافوق طبیعی بوده و از قدرتی سحر آمیز برخوردار هستند که در طول قرنها تاریخی پربار و افسانه هایی عجیب برای خود رقم زده اند.
تاکنون بیش از ۳۰۰۰ کانی مختلف شناخته شده است ، اما فقط از ۵۰ نمونه آنها به عنوان سنگ قیمتی استفاده می شود . البته تعدادی هم برای مجموعه داران خاص تراش داده می شوند که مناسب زینت آلات نیستند، چراکه نرم و خراش پذیرند . بواقع تعداد کانیهای جواهر متغیر است . چرا که هر از گاهی سنگی جدید با کیفیتی متفاوت یافت شده و مد روز می شود .
در همه زمانها ، سنگهای قیمتی بیانگر ثروت و قدرت بوده اند و به نشانه تفاخر رسمأ بر روی تاجها و البسه مملو از زیور آلات جواهر ، نشانده می شدند . اما سنگهای قیمتی علاوه بر مقاصد ثروت اندوزی و یا مطالعات علمی ، می توانند توسط همه افراد عادی و یا شیفتگان خود جمع آوری شده و لذت زیبایی و تاریخ خود را نصیب آنان سازند .
سنگ جواهر چیست ؟
به طور کلی سنگهای جواهر ، کانیهای مناسب مصرف در زینت آلات می باشند که اصولا زیبا ، کمیاب و با دوام هستند . اکثر آنها مواد معدنی طبیعی ، غیرآلی با ترکیب شیمیایی ثابت و ساختار درونی منظم می باشند. برخی سنگهای جواهر مانند کهربا و مروارید دارای منشا گیاهی یا جانوری هستند که به عنوان سنگهای آلی شناخته می شوند غیر از اینها سنگهای مصنوعی هستند که منشا طبیعی نداشته و در آزمایشگاهها ساخته شده و ظاهری بسیار شبیه نوع طبیعی دارند و پس از تراش بعضأ به جای اصل عرضه می شوند.
پنج سنگ عمده جواهر عبارتند از:
الماس، سافایر، مروارید، یاقوت و زمرد این پنج سنگ بسیار گران قیمت هستند همه آنها به غیر از مروارید تراش داده می شوند تا نهایت کیفیت خود را بروز دهند. سنگ قیمتی باید هم سخت و هم با دوام باشد ، تا به هنگام استفاده خراش بر ندارد و همچنین باید کم نظیر باشد ، تا ارزش بیشتری را در بازار بوجود آورد .
دانش جواهر شناسی:
سنگهای جواهر از دیدگاه علمی پیچیده اند . جواهر شناسان باید بررسی کاملی راجع به هر سنگ انجام دهند . چه در دل صخره سنگها قرار داشته و یا اینکه در سنگ میزبان ( یا زهدان ). و حتی بعد از اینکه تراش خورده یا صیقل شده و یا حکاکی شده باشند، مورد بررسی قرار می گیرند . اغلب سنگها با تصاویر میکروسکوپی همراه شده اند تا ساختار درون سنگها نمایان بوده و بتوان مانند یک کارآگاه دو قطعه سنگ جواهر همسان و یا اصل و بدل آن را از هم تشخیص داد .
