ریتون نقره ای شیردال

ریتون نقره ای شیردال

 ریتون ها یا تکوک‌ها، جام‌هایی به شکل شیپور اند که در انتها به شمایلی حیوانی منتهی می شوند و در آسیای میانه، یونان و ایتالیا تاریخچه درازی دارند. در واقع تاریخچه تکوک ها به ۶ هزار سال قبل بر می گردد. در یکی از جنگ های یونان و ایران باستان، پس از آن که یونانیان به پیروزی رسیدند، تکوک های بسیاری را با خود به عنوان غنیمت به یونان بردند. پس از اندکی، ساخت تکوک به تقلید در یونان باستان نیز رواج یافت و نامش را ریتون نهادند. هنر ساخت تکوک در زمان مادها پیشرفت بسیاری کرد و در دوران هخامنشیان به اوج خود رسید. ظرافت و زیبایی تکوک های هخامنشی، نبوغ و استعداد هنرمندان و تجمل پادشاهان این دوره را به رخ می کشد. نمونه‌های ارزشمند بسیاری از ریتون های ایرانی را درمجموعه موزه‌های معتبر دنیا می توان یافت.

ریتون نقره ای شیردال یکی از معروف ترین و زیباترین نمونه های یافت شده هخامنشی است که امروزه در موزه بریتانیا لندن در معرض دید عموم قرار دارد. وجه متمایز این تکوک در قسمت انتهایی آن است که یک شیردال نقره ای به چشم می‌خورد. شیردال ها موجوداتی افسانه ای و باستانی بوده که ترکیبی از تن شیر، سر عقاب یا دال و گوش های اسب می‌باشند. جالب آن که قسمت صورت و شمایل این شیردال با قالب های مومی و شاخ های آن با چکش کاری ساخته شده که نمایان گر ویژگی های بارز هنر دوره هخامنشی است. یعنی در ساخت ریتون نقره ای شیردال، دو تکنیک مختلف مورد استفاده بوده است. در بخش هایی از این تکوک از روکش طلا برای تزئین استفاده شده است. کاربری تکوک شیردال به عنوان جامی برای شراب بوده و ظرفیتی در حدود ۱ و نیم لیتر دارد. بنا بر اسناد مورخان یونانی، ایران باستان به خصوص دوره هخامنشی، منبعی غنی از انواع شراب ها بوده است. کاربری دقیق تر ریتون نقره ای شیردال، پیمانه کردن میزان نوشیدنی بوده است. 

 

دوره تاریخی: هخامنشی

زمان ساخت: قرن پنجم قبل از میلاد

جنس: نقره با روکش طلا

مشخصات ظاهری: ارتفاع: ۲۳ سانتی متر، قطر: ۱۳.۴ سانتی متر، وزن: ۸۹۱ گرم

محل کشف: شهر ارزنجان، منطقه آناتولی ترکیه 

محل نگهداری: موزه بریتانیا، لندن