پارچ قرن سومی
.
پارچ قرن سومی
سفالگری و ظروف سفالی تاریخچه دور و درازی در ایران باستان دارد و به طور کلی می توان گفت یکی از مهم ترین اختراعات و ساخته دست بشر است. شاید بتوان گفت قدیمی ترین ظرف سفالینی که در ایران کشف شده است مربوط به ۸۰۰۰ سال پیش است. ظروف سفالین در طی قرون و اعصار مختلف دستخوش تغییرات شدند به طوری که از روی نقوش هر ظرف می توان دوره آن را نسبتا تشخیص داد. یکی از چشم گیرترین آثار سفالی ایرانی را در دوره پس از ظهور اسلام می توان دید که انواع متفاوتی از آن به یادگار مانده است. در دوره سامانیان، نیشابور و سمرقند دو شهر و مرکز عمده ساخت ظروف سفالی بودند.
این پارچ قرن سومی نیز متعلق به دوره سامانیان است و در محدوده این دو شهر یافت شده است. ظروف سفالی در دوره سامانیان یکی از رایج ترین و هنرمندانه ترین اشیاء محسوب می‌شدند. طبق تحقیقات کارشناسان ماده اولیه ساخت اشیاء سفالی در غزنه تهیه می شد و اغلب این اشیا از تزئیناتی رنگین با نوشته هایی به خط کوفی برخوردار بودند. از آن جا که نیشابور مهد ظروف سفالین بود، سفالینه های بسیاری در این منطقه کشف شده بود اما هیچ گاه مورد توجه نبودند، تا آن که در سال های پیش از جنگ جهانی دوم کارشناسان موزه متروپولیتن، شهر نیشابور را مورد بررسی قرار دادند و ظروف بسیاری چون این پارچ و فانوس نیشابوری را کشف کردند.
این پارچ قرن سومی ایرانی مزین به خط کوفی است. بر روی این پارچ سفالی جمله‌ای به عربی نوشته شده است که به «قبولی عمل در گرو اخلاص» اشاره دارد. تزئین و طراحی این پارچ در خراسان وشهرهای نیشابور و سمرقند انجام شده است. از مشخصات قابل توجه پارچ، طراحی و نوشته به خط کوفی است که با وجود آن که بر روی لعاب پارچ نوشته شده، بسیار استادانه و تمیز اجرا شده است.
این پارچ قرن سومی امروزه در موزه متروپلیتن نیویورک واقع در خیابان فیفث آونو نگهداری می‌شود.
دوره تاریخی: پس از اسلام، سامانیان
زمان ساخت: قرن سوم هجری شمسی
جنس: سفالی با لعاب شفاف
ابعاد: ارتفاع ۱۳.۵ سانتی متر، قطر دهانه از لبه: ۹.۵ سامتی متر
محل کشف: محدوده نیشابور و سمرقند
محل نگهداری: موزه متروپولیتن، نیویورک
