تندیس بزرگ‌زاده اشکانی

تندیس بزرگ‌زاده اشکانی

.

چهارشنبه 22 فروردین 1397
14031

تندیس بزرگ‌زاده اشکانی یا مرد شمی

تندیس مرد نوعی الیمایی که اغلب در تواریخ اشتباها مرد پارتی یا اشکانی نام گرفته زینت‌بخش کتاب‌های معتبر بسیاری است و این تندیس زیبا به شماره 2401 و قدمت 150 سال پس از میلاد تا 150 میلادی در تاریخ موزه‌ها به ثبت رسیده و شاخصی بارز و یادمانی از هنر و فرهنگ و تاریخ و تمدن شهر کهن و باستانی ایذه به شمار می‌رود.جورجینا هرمان در کتاب خود نوشته که ارل اشتاین هنگام سفر در تپه‌های بختیاری به پرستشگاه شمی، قریی کوچکی در حاشیه مال‌امیر‌ در ایذه خوزستان آمده و به‌ وضوح بقایای معبدی را که دچار آتش‌سوزی و ویرانی شده بود باز شناخت. او در این میان مجسمه‌ای نسبتا سالم که فاقد دو دست بود و سرش در کنار بدنش افتاده‌ بود را یافت و به تهران منتقل کرد.

آنده گدار از دیگر آثار یافت شده از این معبد به قطعه‌ای از دست یک مجسمه به طول 46 سانتی‌متر، دو تا دست مفرغی که یکی از آن‌ها دارای پوشش بود، پیکرکی مفرغی به بلندی 27 سانتی‌متر و دو سردیس مرمرین متعلق به یک زن و یک مرد اشاره کرده است. آندره گدار معتقد است علاوه بر اینکه سر و بدن جداگانه ساخته شده‌اند، ساخت در دو محل جداگانه صورت گرفته ، اظهار داشت: گدار می گوید که جنس مفرغ سر مجسمه با بدنه آن متفاوت بوده است اما هیچ دلیلی را در این خصوص یادآور نمی شود.

 

این مجسمه به ارتفاع 194 سانتیمتربلندی و 60 سانتی‌متر پهنا دارد و در طی حفاری اورل استیندر سال 1309 خ ( 1930 م) به همراه بقایایی از سایر قسمت های مجسمه و نیز تعداد 12 پایه سنگی نیز به‌دست آورد که می‌توان احتمال داد بر روی آن‌ها 12 پیکره از جمله بزرگ‌زاده اشکانی قرار می‌گرفت. : پوشش این پیکره به شیوه سوارکاران بوده و شامل یک پیراهن یقه گرد ، یک لباس آستین بلند یقه باز ، که دو تکه آن روی هم قرار گرفته و با یک کمربند محکم شده ، دو خنجر کوتاه ، یک بالشتک سوارکاری در پشت کمر ، شلواری بلند که یک شلوار چین دار ( ران پا) روی آن است و کفشی که با نواری به پایش بسته شده است .

نتیجه آزمون التراسونیک که در موزه ایران باستان در سال 1380 انجام گرفت مشخص کرد که این پیکره توخالی بوده و به‌صورت یکپارچه قالب‌ریزی نشده است. در واقع سر پیکره جداگانه ساخته شده و سپس به شیوه چکش‌کاری و چفت و سایر عملیات مکانیکی به بدن متصل شده است.

سربند پیکره قابل مقایسه با سکه‌های اشکانی است و  بر این اساس زمان ساخت آن را به سدة اول پیش‌ازمیلاد تا سدة اول میلادی نسبت داده‌اند این پیکره قابل مقایسه با پیکره‌های کشف شده در هترا در عراق امروز است با این که دست راست مجسمه از بین رفته اما در محل شکستگی از چین‌خوردگی و جمع شدن لباس می‌توان استنباط کرد که مانند پیکره‌های هترا دست راست این پیکره برای احترام بلند بوده است.

 

نظر بدهید